Αστροφωτογράφιση: συμβουλές για τη φωτογράφιση του νυχτερινού ουρανού και των αστεριών

Το να στέκεστε έξω τη νύχτα, κοιτώντας τα αστέρια εκεί ψηλά, είναι μια πραγματικά μαγική εμπειρία. Σήμερα, χάρη στις εξελίξεις στην τεχνολογία των φωτογραφικών μηχανών, είναι πιο εύκολο από ποτέ να βγείτε έξω και να αποτυπώσετε το θαύμα του νυχτερινού ουρανού.

Εδώ εξερευνούμε τον τρόπο που λειτουργεί η αστροφωτογράφιση, τον εξοπλισμό που απαιτεί η νυχτερινή φωτογράφιση, συμπεριλαμβανομένων των εικόνων time-lapse και των εικόνων με ίχνη αστεριών, καθώς και τις καλύτερες τεχνικές και ρυθμίσεις μηχανής για νυχτερινή φωτογράφιση.

Πριν βγείτε έξω για να φωτογραφίσετε, μην ξεχάσετε να ελέγξετε το δελτίο καιρού, καθώς θα χρειαστείτε καθαρό νυχτερινό ουρανό για να πετύχετε τις πιο ευκρινείς λήψεις των αστεριών. Ωστόσο, μια ασθενής συννεφιά μπορεί να δημιουργήσει ατμόσφαιρα στις εικόνες του νυχτερινού ουρανού. Επομένως, γίνεται δημιουργικοί και χρησιμοποιήστε τον καιρό προς όφελός σας. Έχετε το νου σας στον άνεμο: αν τα σύννεφα είναι σχετικά ακίνητα, δεν θα φαίνονται υπερβολικά θολά σε λήψεις όπου χρησιμοποιείτε μακρά έκθεση.

Πάρτε μαζί σας εφεδρικές μπαταρίες και κάρτες μνήμης, φακό κεφαλής και ζεστά ρούχα. Θυμηθείτε να έχετε πρόχειρες τις μπαταρίες στις τσέπες σας, καθώς αποφορτίζονται πιο γρήγορα όταν εκτίθενται στο κρύο.

Για να τραβήξετε τις καλύτερες εικόνες του νυχτερινού ουρανού, θα πρέπει να βγείτε στη φύση, μακριά από τη φωτορύπανση. Αναζητήστε ένα ήσυχο σημείο χωρίς τεχνητό φωτισμό. Τα φώτα της πόλης καλύπτουν τα αστέρια, αλλά το ίδιο συμβαίνει και με την πανσέληνο ή ακόμα και με την ημισέληνο, γι' αυτό να ελέγχετε το ημερολόγιο της σελήνης όταν σχεδιάζετε αστροφωτογράφιση.

Η καλύτερη στιγμή για να φωτογραφίσετε το Γαλαξία στο βόρειο ημισφαίριο είναι μεταξύ Μαρτίου και Σεπτεμβρίου, όταν εμφανίζεται πιο ψηλά στον ουρανό. Προσπαθήστε να τον φωτογραφήσετε από τα μεσάνυχτα ως τις 5 το πρωί, ιδανικά τις νύχτες με νέα σελήνη. Η περίοδος του Γαλαξία διαρκεί περισσότερο στο νότιο ημισφαίριο, από τον Φεβρουάριο μέχρι τα τέλη Οκτωβρίου.

Για να φωτογραφίσετε τον έναστρο ουρανό, θα χρειαστεί να αποκτήσετε τον έλεγχο της μηχανής σας. Γι' αυτό επιλέξτε τη Μη αυτόματη λειτουργία (Μ) και δοκιμάστε μερικές από τις διαφορετικές ρυθμίσεις που περιγράφονται παρακάτω:

• Ταχύτητα κλείστρου: Τα αστέρια κινούνται καθώς η Γη περιστρέφεται, οπότε αν θέλετε να καταγράψετε με ακρίβεια τα στίγματα του φωτός, ρυθμίστε την ταχύτητα κλείστρου μέχρι 20 δευτερόλεπτα το πολύ. Αν την αυξήσετε, θα καταλήξετε να φωτογραφίζετε ίχνη αστεριών.
• Διάφραγμα: Θα πρέπει επίσης να χρησιμοποιήσετε ένα πιο ευρύ διάφραγμα. Αυτό θα επιτρέψει την είσοδο όσο το δυνατόν περισσότερου φωτός στη μηχανή, διατηρώντας παράλληλα τον χρόνο έκθεσης σχετικά σύντομο. Να θυμάστε ότι το ευρύ διάφραγμα θα έχει ως αποτέλεσμα μικρό βάθος πεδίου, γεγονός που σημαίνει ότι οτιδήποτε υπάρχει στο άμεσο προσκήνιο δεν θα είναι εστιασμένο.
• ISO: Ο τρίτος παράγοντας που επηρεάζει την έκθεση των φωτογραφιών σας είναι η ρύθμιση ISO. Όσο πιο υψηλή είναι η ταχύτητα ISO, τόσο πιο ευαίσθητος θα είναι ο αισθητήρας σας στο φως που εισέρχεται μέσω του διαφράγματος. Ωστόσο, αν πάτε πολύ μακριά, οι εικόνες σας θα αρχίσουν να φαίνονται κοκκώδεις. Βεβαιωθείτε ότι είστε ικανοποιημένοι με το διάφραγμα και την ταχύτητα κλείστρου πριν πειραματιστείτε με τις ρυθμίσεις ISO. Δοκιμάστε αρχικά ένα ISO 1600 και ξεκινήστε τις προσαρμογές από εκεί για να δείτε πώς επηρεάζονται τα αποτελέσματά σας.

Η φωτογράφιση του νυχτερινού ουρανού μπορεί να δυσκολέψει τις δυνατότητες αυτόματης εστίασης οποιασδήποτε μηχανής. Εξετάστε το ενδεχόμενο να αλλάξετε σε χειροκίνητη εστίαση, γυρνώντας το διακόπτη AF/MF στο σώμα του φακού Canon. Οι mirrorless φωτογραφικές μηχανές, όπως η EOS R6 και η EOS RP της Canon, προσφέρουν μεγεθυμένη προεπισκόπηση της σκηνής και στο ηλεκτρονικό σκόπευτρο και στην πίσω οθόνη, προσφέροντας χειροκίνητη εστίαση υψηλής ακριβείας. Ένα ακόμη πλεονέκτημα είναι ότι η φωτεινότητα της εικόνας του σκοπεύτρου ενισχύεται αυτόματα. Μπορείτε να απολαμβάνετε τα ίδια πλεονεκτήματα με τις DSLR, όπως με την Canon EOS 90D, συνθέτοντας τις λήψεις σας στη λειτουργία Άμεσης Προβολής, χρησιμοποιώντας την πίσω οθόνη LCD.

Οι μηχανές που διαθέτουν υψηλό αριθμό megapixel, όπως η Canon EOS R5, έχουν τεράστια επίδραση στη φωτογράφιση του νυχτερινού ουρανού, ώστε να μπορείτε να διατηρείτε τις εξαιρετικά μικρές λεπτομέρειες κατά τη φωτογράφιση των αστεριών. Οι δυνατότητές τους μπορούν να κάνουν τα μικρότερα και λιγότερο φωτεινά αστέρια να είναι ευκρινώς ορατά, ενώ χωρίς αυτές, τα μικρά αστέρια μπορεί να μην φαίνονται καθόλου. Αυτό το επίπεδο λεπτομέρειας είναι ιδιαίτερα σημαντικό αν θέλετε να δημιουργήσετε εκτυπώσεις με τις εικόνες σας με τον έναστρο νυχτερινό ουρανό*.

Οι φακοί με "γρήγορες" τιμές διαφράγματος είναι πάντα καλύτεροι για τη φωτογράφιση των αστεριών και δεν χρειάζεται να σας κοστίσουν μια περιουσία. Για παράδειγμα, ο Canon RF 35mm F1.8 Macro IS STM αποτελεί έναν εξαιρετικό φακό αστροφωτογράφισης. Το μέτρια ευρύ οπτικό πεδίο αυτού του φακού χωράει ένα μεγάλο μέρος του νυχτερινού ουρανού, ενώ το γρήγορο διάφραγμα τραβάει άφθονο φως, ενώ η οπτική σταθεροποίηση εικόνας δίνει τη δυνατότητα για νυχτερινές λήψεις χωρίς τρίποδο. Για την καταγραφή ακόμα πιο πανοραμικών λήψεων του Γαλαξία, ο Canon RF 16mm F2,8 STM είναι ιδανικός, καθώς συνδυάζει ένα εξαιρετικά ευρύ οπτικό πεδίο και γρήγορο διάφραγμα σε μικρό μέγεθος.

Αν προτιμάτε την πρόσθετη ευελιξία ενός φακού ζουμ, ο Canon RF 24-105mm F4-7.1 IS STM εκτείνεται από ένα αρκετά ευρύ οπτικό πεδίο στην εστιακή απόσταση ενός τηλεφακού, που σημαίνει ότι αυτός ο φακός μπορεί να λειτουργήσει με δύο τρόπους: ως φακός πορτραίτων και ως φακός για φωτογράφιση άγριας ζωής. Διαθέτει επίσης σταθεροποίηση εικόνας, για να μπορείτε να χαμηλώσετε την ταχύτητα κλείστρου κατά τις λήψεις χωρίς τρίποδο. Για φωτογράφους που θέλουν ακόμα υψηλότερη ποιότητα σε αυτό το εστιακό εύρος, ο Canon RF 24-105mm F4L IS USM διαθέτει επαγγελματικά οπτικά στοιχεία της σειράς L και μέγιστη προστασία από τις καιρικές συνθήκες.

Ο Canon RF 28-70mm F2L USM είναι ένας εντυπωσιακός τυπικός φακός με ζουμ για αστροφωτογράφιση, με απίστευτα γρήγορο μέγιστο διάφραγμα f/2. Για περισσότερο εύρος στη μέγιστη ευρυγώνια ρύθμιση, όπου μερικά χιλιοστά έχουν μεγάλη σημασία, δοκιμάστε τον Canon RF 24-70mm F2.8L IS USM.

Ο Canon RF 15-35mm F2.8L IS USM, ένας εξαιρετικά ευρυγώνιος φακός ζουμ, σας δίνει τη δυνατότητα να καταγράψετε τεράστιες εκτάσεις του νυχτερινού ουρανού, προσφέροντας ταυτόχρονα γρήγορες τιμές διαφράγματος και ευέλικτο εύρος ζουμ. Ο πιο μικρός Canon RF 14-35mm F4L IS USM είναι μια καλή εναλλακτική – μόνο κατά ένα f/στοπ πιο αργός και παρέχει ακόμη μεγαλύτερο μέγιστο οπτικό πεδίο. Μάθετε περισσότερα για τους λόγους που οι φακοί RF σάς δίνουν πλεονέκτημα στις νυχτερινές λήψεις, στον οδηγό μας για τον καλύτερο εξοπλισμό της Canon για φωτογράφιση σε συνθήκες ασθενούς φωτισμού*.

Αν ενδιαφέρεστε να αγοράσετε έναν οικονομικό φακό ζουμ που να ταιριάζει με τον DSLR APS-C φακό σας, ο Canon EF-S 17-55mm f/2.8 IS USM προσφέρει άψογη ποιότητα εικόνας και σταθερά γρήγορες τιμές διαφράγματος f/2.8, κάτι που δεν συνηθίζεται σε αυτήν την κατηγορία.

Απογειώστε τις λήψεις του νυχτερινού ουρανού, συμπεριλαμβάνοντας άλλα στοιχεία για να προσδώσετε περισσότερο οπτικό ενδιαφέρον – κτίρια, δέντρα, βουνά ή αντανάκλαση σε λίμνες... είναι όλα καλές επιλογές. Ορισμένες φορές, στις εικόνες που περιλαμβάνουν μόνο αστέρια λείπει η προοπτική ή η προσωπικότητα και, για τον λόγο αυτό, να αναζητάτε πάντα κάτι μοναδικό που μπορείτε να αποτυπώσετε για να προσθέσετε ενδιαφέρον στην εικόνα σας.

Μια παραδοσιακή τεχνική για τη διατήρηση της ευκρίνειας σε ένα σκηνικό, από το προσκήνιο ως το φόντο, είναι να ρυθμίσετε το φακό στην υπερεστιακή του απόσταση. Ωστόσο, αυτό δεν είναι πρακτικό, καθώς πολλοί σύγχρονοι φακοί δεν διαθέτουν κλίμακα απόστασης εστίασης. Ο έλεγχος διαφορετικών περιοχών στην πίσω οθόνη της μηχανής με μεγεθυμένη προεπισκόπηση επιτρέπει χειροκίνητη εστίαση με ακρίβεια, αλλά λόγω του μικρού βάθους πεδίου σε μεγάλα διαφράγματα, ενδέχεται να μην είναι δυνατή η εστίαση σε ολόκληρη τη σκηνή. Μια εναλλακτική λύση είναι να τραβήξετε δύο ή περισσότερες λήψεις με διαφορετικές ρυθμίσεις εστίασης και έκθεσης, οι οποίες θα προσαρμόζονται ξεχωριστά στις περιοχές του προσκηνίου και στον μακρινό έναστρο ουρανό, και στη συνέχεια να τις συγχωνεύσετε σε μία εικόνα με ένα πρόγραμμα επεξεργασίας που διαθέτει μάσκες επιπέδων, όπως το Adobe Photoshop.

Αν προτιμάτε να αποτυπώσετε τα πάντα σε μία μόνο λήψη, αλλά οι περιοχές στο προσκήνιο είναι πολύ σκοτεινές, δοκιμάστε να τις φωτίσετε με μια μονάδα φλας όπως το Canon Speedlite 430EX III-RT, πυροδοτώντας το φλας μία ή περισσότερες φορές σε μια λήψη μακράς έκθεσης. Μπορείτε επίσης να γίνετε δημιουργικοί, φωτίζοντας συγκεκριμένα αντικείμενα και περιοχές ενδιαφέροντος του προσκηνίου σε μια λήψη μακράς έκθεσης με ένα φακό ή ακόμα και με τους προβολείς του αυτοκινήτου σας.

Η καταγραφή φανταστικών γραμμών φωτός που δείχνουν την κίνηση των αστεριών είναι μια πρόκληση, αλλά μπορείτε να τελειοποιήσετε την τεχνική ακολουθώντας μερικά απλά βήματα. Ξεκινήστε με τον εντοπισμό του Βόρειου Πόλου, κάτι που μπορείτε εύκολα να κάνετε με τη χρήση μιας εφαρμογής με αστρικούς χάρτες στο smartphone σας. Τοποθετήστε τον εαυτό σας έτσι ώστε ο Βόρειος Πόλος (ή ο Νότιος Πόλος, αν βρίσκεστε στο νότιο ημισφαίριο) να είναι το σημείο εστίασης της φωτογραφίας σας και, χρησιμοποιώντας μακρά έκθεση, το κυκλικό μοτίβο θα σχηματιστεί γύρω από μια κεντρική θέση. Να θυμάστε ότι για οποιαδήποτε λήψη μακράς έκθεσης είναι σημαντικό να χρησιμοποιείτε τρίποδο για να αποφύγετε το θόλωμα της κίνησης.

Τα αστέρια δεν εκπέμπουν πολύ φως, γι' αυτό χρησιμοποιήστε υψηλή ταχύτητα ISO (800, 1600 ή υψηλότερη) για να αποτυπώσετε ευκρινή ίχνη αστεριών. Τραβήξτε μερικές δοκιμαστικές λήψεις πριν προσπαθήσετε να χρησιμοποιήσετε μεγάλο χρόνο έκθεσης, καθώς όσο πιο υψηλότερο είναι το ISO, τόσο πιο πιθανό είναι να έχετε "θόρυβο" στην εικόνα σας.

Αν και τα αστέρια χρειάζονται 24 ώρες για να ολοκληρώσουν μια πλήρη περιστροφή στον ουρανό, μπορείτε να πετύχετε το εφέ ιχνών αστεριών με πλήρη περιστροφή χρησιμοποιώντας μακρά έκθεση από 60 έως 90 λεπτά περίπου. Αν φωτογραφίζετε στο βόρειο ημισφαίριο, ο εντοπισμός του Πολικού Αστέρα στον νυχτερινό ουρανό θα σας δώσει ένα σημείο αναφοράς, γύρω από το οποίο τα αστέρια θα μοιάζουν σαν να περιστρέφονται.

Η χαμηλότερη ταχύτητα κλείστρου που διατίθεται σε πολλές μηχανές είναι 30 δευτερόλεπτα – συνεπώς θα χρειαστεί να χρησιμοποιήσετε τη ρύθμιση έκθεσης Bulb στη Μη αυτόματη λειτουργία (Μ). Αυτή σας επιτρέπει να διατηρήσετε το κλείστρο ανοιχτό για όσο χρονικό διάστημα θέλετε. Εστιάστε στο άπειρο και μόλις είστε έτοιμοι, δοκιμάστε μια έκθεση 30 λεπτών περίπου. Στη συνέχεια, εξετάστε ξανά τη λήψη σας. Ίσως χρειαστούν μερικές προσπάθειες και λίγη υπομονή, αλλά στο τέλος θα πετύχετε τα επιθυμητά αποτελέσματα.

Μια άλλη επιλογή είναι να δημιουργήσετε ένα βίντεο time-lapse με τον νυχτερινό ουρανό. Πολλές φωτογραφικές μηχανές Canon, όπως οι Canon EOS R6, EOS R5 και EOS 90D, διαθέτουν μια κατάσταση λήψης ταινίας με timelapse και χρησιμοποιούν ένα ενσωματωμένο ιντερβαλόμετρο. Τοποθετήστε τη μηχανή σας σε τρίποδο και ορίστε μια ταχύτητα κλείστρου περίπου στα 20 δευτερόλεπτα ή παραπάνω, ρυθμίζοντας ανάλογα το διάφραγμα και το ISO (οι ρυθμίσεις f/4 και ISO640 λειτουργούν σωστά συνήθως). Τραβήξτε μια δοκιμαστική λήψη και ελέγξτε τα αποτελέσματα, κάνοντας τις απαραίτητες αλλαγές στις ρυθμίσεις έκθεσης. Στη συνέχεια, ρυθμίστε το ιντερβαλόμετρο για διαδοχικές λήψεις περίπου κάθε δύο λεπτά.

Ο συνολικός χρόνος λήψης για την ακολουθία εξαρτάται από τη διάρκεια που θέλετε να έχει το βίντεο time-lapse με τον νυχτερινό ουρανό, καθώς και από το ρυθμό καρέ. Για παράδειγμα, μια ακολουθία με 60 λήψεις συνολικά και σε ρυθμό καρέ 30fps θα έχει ως αποτέλεσμα ένα βίντεο time-lapse δύο δευτερολέπτων.

Ένα καλοφτιαγμένο βίντεο time-lapse αστεριών μπορεί να είναι εκπληκτικό, με τον ουρανό να μοιάζει σαν να περιστρέφεται σταδιακά μπροστά στα μάτια σας. Αν είστε τυχεροί ή σχεδιάζετε να κάνετε τη φωτογράφησή σας ταυτόχρονα με μια βροχή μετεωριτών, τα πεφταστέρια θα κατακλύσουν το κάδρο σας, ενισχύοντας το γαλαξιακό υπερθέαμα. Ανακαλύψτε πώς αποτυπώνουν οι επαγγελματίες αυτήν την θεϊκή εικόνα στον οδηγό μας για τη φωτογράφιση βροχής μετεωριτών*.


Σύνταξη: Matthew Richards


^{*Διατίθεται σε επιλεγμένες γλώσσες.
Οι επωνυμίες Adobe και Photoshop είναι εμπορικά σήματα κατατεθέντα ή εμπορικά σήματα της Adobe στις Ηνωμένες Πολιτείες ή/και σε άλλες χώρες.}